نياز سوم نياز عاطفي است. يعني انسان يك حيوان نيست. يك درخت نست. يك ستون نيست البته حيوان هم نياز عاطفي دارد. شما مي‌بينيد كه وقتي يك بچه گوسفندي، بچه گربه يا بچه سگي به پستان مادرش مي‌افتد نوازشها از آن مي‌كند در حالي كه اين بچه سگ يا بچه گربه يا بچه گوسفند دارد شير مي‌خورد و مادرش نياز مادي او را رفع مي‌كند نياز معنوي و عاطفي او را رفع مي‌كند يعني زبان مي‌مالد به بدنش؛ سر مي‌مالد به بدنش؛ نازش مي‌كند. و همين ناز كردن اين مادر بچه حيوان دليل بر اين است كه طبيعت، فطرت به ما مي‌گويد بايد مواظب باشيم انسانها بطريق اَوًلي نياز عاطفي دارند. حيوان نياز عاطفي دارد؛ سگ درك مي‌كند كه بچه‌اش علاوه بر اين‌كه نياز مادي دارد نياز عاطفي هم دارد. يك انسان بايد اين را درك كند. محبت به يكديگر غذاي روحي يكديگر است. اين غدا از غداي جسم بالاتر است. خدا نكند يك مردي كمبود محبت داشته باشد. خدا نكند يك زني كمبود محبت داشته باشد. اين‌كه مي‌بينيد در اسلام اين قدر براي چه يتيم توصيه شده است كه حتي قرآن مي‌فرمايد آن جامعه‌اي كه به بچه يتيم‌ها نرسند مسلمان حقيقي نيستند.

«بسم الله الرحمن الرحيم ارايت الذي يكذب بالدين فذلك الذي يدع اليتيم»[1]

پيغمبر! مي‌خواهد نشان بدهم آن‌كه مسلمان نيست، آن‌كه اعتقاد به دين ندارد كيست؟ آن كسي كه بچه يتيم را پرستاري نكند، جامعه‌اي كه به بچه يتيم‌ها نرسد، اين جامعه مسلمان حقيقي نيست مسلمان ظاهري است. چرا اين قدر اسلام روي بچه يتيم پافشاري دارد؟ حتي در روايت مي‌خوانيم اگر يك بچه يتيم مي‌آمد نزد پيغمبر اكرم(ص) او را در دامن   خود مي‌نشاند دست نوازش به سر او مي‌كشيد و يك لطف خاصي با او داشت مخصوصاً اميرالمؤمنين(ع) خيلي يتيم‌داري مي‌كرد. خوشا به حال خانواده‌هاي معظم شهدا. اي خانمي كه شوهرت شهيد شده! خانمي كه شوهرت مرده! اگر يتيم داري كني خيلي ثواب داري. روايت داريم كه اگر كسي يك نوازش روي سر چه يتيم بكشد به ازاي هر موئي كه از زير دست او مي‌گذرد خدا يك حسنه در نامة عمل او مي‌نويسد. اين ثواب‌ها و سفارش‌ها براي اين است كه يتيم پدر ندارد كه نياز عاطفي او را رفع كند. كمبود محبت پيدا مي‌كند و با اين كمبود عقده پيدا مي‌كند. خدا نكند يك مردي، يك جواني، يك دختر خانمي، يك زني عقده‌اي شود خيلي خطرناك است. اگر در جامعه باشد جنايتكار مي‌شود و اگر در جامعه نباشد آدم دلمرده‌اي است. معلوم است زني كه دلمرده و بي‌نشاط باشد نمي‌تواند شوهرداري كند، خانه‌داري كند، بچه‌داري كند.

مردي كه بي‌نشاط و دلمرده باشد معلوم است نمي‌تواند اجتماعي باشد. از اجتماع پرتت مي‌شود. چه وقت زن عقده پيدا مي‌كند؟ مرد عقده پيدا مي‌كند؟ وقتي در خانه كمبود محبت داشته باشد. بچه هم نياز به محبت دارد. بچه همان روزهاي اول چند غريزه‌اش بالفعل است بسياري از غرايز را دارد اما آتش زير خاكستر است. مثلاً غريزة جنسي دارد اما آتش زير خاكستر است. غريزة حب مال دارد اما آتش زير خاكستر است ولي غريزة گرسنگي او بالفعل است. يعني توجه دارد كه گرسنه مي‌شود. توجه دراد سير مي‌شود. توجه دارد كه به هنگام گرسنگي پستان مادر را بمكد. يكي هم غريزة محبت طلبي، نوازش طلبي است. مادر وقتي بچه را شير مي‌دهد ولو بچه يك ماهه است اما همين كه دست نوازش روي سربچه، روي بدن بچه مي‌مالد اهميتش از شير مادر خيلي بيشتر است. تبسم پدر براي بچه يك ماهه، دو ماهه از هر غذا، از شير مادر بهتر است. بچه‌هاي شما در منزل محبت مي‌خواهند. آن پدري كه مواظب نياز مادي بچه‌ها هست اما نياز عاطفي آنها را رفع نمي‌كند پدر بي‌انصافي است؛ پدر جاهلي ات؛ پدر نفهمي است. گاهي پدر فرزندش را نمي‌بيند زيرا وقتي بيرون مي‌رود بچه خواب است. وقتي هم مي‌آيد بچه خواب است معلوم است كه اين بچه خواب است معلوم است كه اين بچه در خطر عجيبي واقع است. پدر بايد با بچه بازي كند؛ روز زانو بنشاند؛ دست محبت بر سر او بكشد. تبسم‌هاي پدر براي فرزند خيلي ارزش دارد و هم‌چنين تبسم‌هاي شوهر، محبت‌هاي او به زن. انسان عاشق محبت است.

قرآن نكات دقيق را خيلي مراعات كرده است مي‌فرمايد:

ما حضرت موسي را بطور خرق عادت به دنيا آورديم و در روايات مي‌خوانيم همان وقتي كه فرعون بچه پسرها را مي‌كشت حضرت موسي زير تخت فرعون به دنيا آمد و بقول قرآن در دامن فرعون انداخت فرعون هم مثل يك پدر مهربان با او رفتار كرد خداوند مي‌فرمايد موسي تحت نظر من تربيت شد به اين اندازه هم اكتفا نكرد. ده سال هعم زير نظر شعيب، پيغمبر خدا، تربيت شده و به رشد رسيد. و بالاخره به آن‌جا رسيد كه لياقت پيدا كرد خدا با او صحبت كند و وقتي پيغمبر شد مي‌فرمايد هارون را وزير قرار دادم تا با هم فرعون قلدر را بترسانيد ولي سفارش مي‌كند با مهرباني با او صحبت كن.

«اذهبا الي فرعون انه طغي فقولا له قولاً ليناً لعله يتذكر او خشي»[2]

اين آيات به ما چه مي‌گويد؟ مي‌گويد انسان تشنة محبت است هر كس كه باشد. لذا اسلام به ما مي‌گويد جنايتكار را بايد اعدام كرد اما همين جنايتكار مفسد في الارض آدمكش را وقتي مي‌خواهي اعدام كني حق زبان و جسارت به او نداري. حتي كسي كه مي‌خواهد طناب دار را به گردن اين دزد جنايتكار بيندازد به او توهين نكند. اگر حاكم شرع بفهمد مي‌تواند توهين كننده را مجازات كند. انسان هر كه باشد تشنة محبت است بنابراين، خانم شما  قبل از هر چيز محبت مي‌خواهد؛ بالاتر از اين دو خانم شما محبت مي‌خواهد. وقتي وارد خانه شدي سلام نمي‌كني لااقل با تبسم روبرو شو؛ بالاترين ضربه و تازيانه را به يكديگر مي‌زنند. يعني مرد يك‌وقت نانجيب است و كتك بزن كه گناهش خيلي بزرگ است و در اين‌باره صحبت كردم. اما يك‌وقت اين طور نيست آدم مقدسي است نه فحش مي‌دهد، نه كتك مي‌زند اما قهر مي‌كند؛ اخم مي‌كند. به‌قول عوام مثل برج زهرمار نشسته است. اين برج زهرمار اگر صدتازيانه به زنش بزند براي اين زن بهتر است تا اين‌كه به صورت اين مرد نگاه كند و هم‌چنين گاهي زن فحش نمي‌دهد؛ زبان دراز نيست و قدرت كتك‌زدن هم ندارد اما سرش را زير مي‌اندازد و با شوهرش حرف نمي‌زند؛ قهر مي‌كند؛ بي‌نشاط است اين از صد تازيانه هم بالاتر است و گناهش هم از صد تازيانه بالاتر است و اين‌جاست كه خداي ناكرده رفتار خانم هوو براي او مي‌آورد. گاهي با يك جملة مرد خانم رفته است. آقا! خيال نكن اگر خانم تو نجيب است، هميشه نجيب است اگر كمبود محبت داشته باشد در خطر است. اگر دخترت كمبود محبت داشته باشد در خطر است. اگر دخترت كمبود محبت داشته باشد در خطر است مواظب باشيد بالاتر از هر چيزي نياز عاطفي است و بايد در خانه برآورده شود مخصوصاً براي خانم‌ها. اگر محبت را مجسم كنند يك خانم مي‌شود. اگر عاطفه را مجسم كنند يك خانم مي‌شود اگر يك خانم بي‌عاطفه‌اي داشته باشيد، يك خانم بي‌محبتي داشته باشيد كه به شوهر محبت نكند، به بچه‌هايش محبت نكند بدانيد اين خانم نيست. بدانيد او خيلي بدكار است. خانم بايد بيشتر محبت كند. بر مرد و زن واجب است محيط خانه را گرم نگاه دارند يعن نياز عاطفي را برآورند.

پي نوشت ها:

[1]. سورة ماعون آيه1و2 ترجمه: بنام خداوند بخشندة مهربان(اي رسول ما) آيا ديدي آن كسي (وليد‌بن مغيره) كه دين را تكذيب مي‌كند؟ اين همان شخص (بي رحم) است كه يتيم را خود (به‌قهر) مي‌راند

[2]. سورة طه آيه43 و 44 ترجمه: برويد به رسالت به سوي فرعون كه او سخت به راه(كفر و) طغيان شتافته است. و با او با كمال آرامي و نرمي سخن گوئيد باشد كه از اين خواب غفلت و غرور بيدار شود يا از خدا بترسد.